Eksponat tygodnia
Żardiniera owalna malowana barwnie w scenki krajobrazowe
Przedstawiamy Państwu żardinierę znajdującą się w pokoju stołowym, na ekspozycji stałej. Jest ona depozytem pochodzącym ze zbiorów Muzeum Warszawy.
Nazwa żardiniery pochodzi z języka francuskiego – „jardinière” (od słowa „jardin”-ogród). Służyła ona do eksponowania roślin doniczkowych, była bardzo popularna od 2. poł. XVIII w.
Prezentowany eksponat wykonano w latach 1881-1885 w nieborowskiej manufakturze, która została założona w 1881 r. przez księcia Michała Piotra Radziwiłła. Funkcjonowała pod nazwą „Fabryka Fajansów Artystycznych i Kafli Piecowych”, wytwarzała kominki, piece, wazy, żardiniery, talerze i wiele innych przedmiotów o charakterze dekoracyjnym. Kierował nią doświadczony ceramik Stanisław Thiele, który zatrudniał najzdolniejszych spośród okolicznych mieszkańców oraz uczniów „szkoły Gersona” w Warszawie. Wytwórnia mieściła się w budynku dawnego browaru, specjalizowała się w produktach wykonanych z majoliki (fajansu ze szkliwieniem cynowym). Surowiec do produkcji pozyskiwano w okolicach Nieborowa. Fabryka w 1886 r. została zamknięta, ponieważ przynosiła właścicielowi straty. Stanisław Thiele odkupił część wyposażenia i do 1897 r. prowadził produkcję na własną rękę. Ponownie otwarto manufakturę w 1982 r., działa ona do dziś.
Przedstawiana żardiniera jest naczyniem o owalnym kształcie, ma 13 cm wysokości, 27,5 cm szerokości oraz 21,5 cm głębokości. Ściany boczne malowane są barwnie w scenki krajobrazowe. Na spodzie znajduje się sygnatura wytwórni: „MPR” (Michał Piotr Radziwiłł) pod książęcą mitrą, znak „Q” oraz inicjał wiązany autorki dekoracji „JH”(Jadwiga Hyżycka).
Anna Leśniczuk
Fotografie: Piotr A. Czyż
Literatura:
„Nieborów z wieku XVIII i nowo założona w nim fabryka majolik”, [w:] „Kłosy”, 1884, nr 991, s. 410.
„Słownik terminologiczny sztuk pięknych”, K. Kubalska – Sulkiewicz, M. Bielska – Łach, A. Manteuffel – Szarota (red.), Warszawa 2019.
http://akademia.cekis.pl/zloto-nieborowa-katalog/ [dostęp 01.06.2021]
http://www.lowicz.eu/bip/index.php?id=32&idd=3590 [dostęp 01.06.2021]
https://www.nieborow.art.pl/majolika/historia-manufaktury-majoliki/ [dostęp 01.06.2021]
https://wei.org.pl/2019/aktualnosci/panstwo/admin/przedsiebiorcy-dla-niepodleglej-radziwill/ [dostęp 01.06.2021]
