Eksponat tygodnia – maszynka do parzenia kawy (kawiarka)

Prezentujemy Państwu maszynkę do parzenia kawy wykonaną przez warszawską Fabrykę Wyrobów Srebrnych i Platerowanych Józef Fraget.

Kawa pojawiła się na ziemiach polskich w XVII w., początkowo ze względu na cenę pijała ją jedynie arystokracja. W tym czasie w Europie pojawiły się już pierwsze zaparzacze do tego napoju. Dużym problemem było wówczas oddzielenie fusów od naparu, pierwsze kawiarki były pod tym względem niedoskonałe. W 1819 r. Francuz Morize skonstruował urządzenie składające się z dwóch pojemników. Dolny przeznaczony był na wodę, a górny na zmieloną kawę, pomiędzy którymi znajdował się filtr. W momencie kiedy zagotowała się woda kawiarkę odwracano do góry nogami, tak by przesączyła się ona przez zmielone ziarna.

W 1833 r. Anglik Samuel Parker zaprojektował urządzenie składające się z dwóch części, bardzo podobne kształtem do rosyjskiego samowara. Była to pierwsza kawiarka ciśnieniowa. Działała ona na tej zasadzie, że para wodna pod ciśnieniem przedostawała się do góry, do pojemnika ze zmieloną kawą. W ten sposób powstawał napar.

Prezentowany eksponat przedstawia właśnie typ urządzenia ciśnieniowego. Maszynka posiada punce: WARSZAWA/FRAGET/PLAQUE, które były stosowane przez fabrykę w latach 1851 – 1859. Kawiarka ma 34 cm wysokości, wykonano ją z platerowanego mosiądzu. Na trzech wygiętych nóżkach osadzony jest korpus złożony z dwóch części. Dolna to zbiornik na wodę, nad nim znajduje się tłok z sitkiem na kawę. Po bokach umieszczone są uchwyty z drewnianym izolatorem służące do przenoszenia eksponatu. W dolnym zbiorniku zamontowany jest zawór bezpieczeństwa. Niżej umieszczono kranik, którym nalewano do filiżanek zaparzoną kawę o intensywnym smaku, z pianką na wierzchu.

Maszynka posiadała pierwotnie podgrzewacz na alkohol, którego jeszcze nie posiadamy w naszych zbiorach. Był on umieszczony w okrągłym uchwycie między nóżkami.