Eksponat tygodnia – okulary pince-nez – Muzeum Ziemiaństwa w Dąbrowie

Eksponat tygodnia – okulary pince – nez z futerałem, I poł. XX w.

Prezentujemy Państwu znajdujące się w zbiorach muzeum okulary typu pince – nez wraz z futerałem.

Już od czasu starożytności próbowano radzić sobie z wadami wzroku. Wynalezienie soczewki korygującej dało początek okularom. W Chinach używano ich już prawdopodobnie w V w. n. e., podróżnik Marco Polo widział je tam w II poł. XIII w. Pisał, że do czytania tamtejsi mieszkańcy używają szkieł przytwierdzonych do uszu drutem.

Okulary pojawiły się w Europie najpierw we Włoszech oraz Francji, miało to miejsce na przełomie XIII i XIV w. Oprawiano je w drewno, kości, skórę lub takie metale jak złoto czy srebro. Soczewki wykonywano wówczas z kwarcu lub kryształu górskiego. Przez długi czas pracowano nad najlepszym sposobem umieszczenia ich na nosie, by nie było potrzeby stale trzymać ich w dłoni.

Prezentowane okulary popularnie nazywane są również binoklami. Inne ich nazwy to pince – nez (z fr. pince – szczypanie, nez – nos, potocznie zwane „szczypinosami”) lub cwikiery (z niem. Zwicker – binokle, zwicken – „szczypać”). Trzymają się one na nosie dzięki sprężynującemu elementowi, który łączy oba szkła. Najczęściej nosili je mężczyźni, ponieważ uważano, że psują kobiecą urodę (częściej używały one lorgnonów – okularów z rączką do trzymania).

Binokle ze zbiorów muzeum posiadają owalne szkła umieszczone w białym metalu. Nad nimi znajduje się pasek sprężynujący, a z prawej strony uchwyt na łańcuszek do mocowania okularów. Na dole, z lewej strony widoczny jest metalowy, esowaty drucik, a niżej wykonana z tego samego materiału kulka.