Eksponat tygodnia – plakieta książę Józef Poniatowski

Prezentujemy Państwu dzisiaj plakietę upamiętniającą osobę księcia Józefa Poniatowskiego, znajdującą się w gabinecie pana domu na ekspozycji stałej.
Obiekt został wykonany metodą odlewu, jest owalny (16 x 13 cm) i dekorowany. W centralnej części plakiety przedstawiona jest postać księcia w ujęciu do pasa, wspartego lewą dłonią na rękojeści szabli. Ma on na sobie mundur generała dywizji Księstwa Warszawskiego z dwoma orderami. Pierwszy z nich to Gwiazda do Krzyża Wielkiego Orderu Legii Honorowej, a drugi Gwiazda do Krzyża Orderu Virtuti Militari na wstędze.
W otoku napis: „KS. J. PONIATOWSKI. BÓG POWIERZYŁ MI HONOR POLAKÓW BOGU GO ODDAM. UR. 1763 + 1813”. Słowa te miał według tradycji wypowiedzieć tuż przed śmiercią.
Książę Józef Poniatowski poległ w bitwie pod Lipskiem, która rozgrywała się od 16 do 19 października 1813 r. Starcie to jest określane w historiografii jako „Bitwa Narodów”, brali w niej udział żołnierze kilkunastu europejskich narodowości. Bitwa była wielką porażką wojsk napoleońskich. Wycofywanie większej części armii spod Lipska przez rzekę Elsterę rozpoczęło się w nocy z 18 na 19 października i przebiegało sprawnie do czasu, kiedy sami Francuzi przez nieudolność jednego z żołnierzy wysadzili most. Z tego powodu książę Poniatowski (już wówczas kilkukrotnie ranny) wraz ze swoim korpusem został odcięty od pozostałej części armii. Zginął podczas próby forsowania rzeki na koniu, został raniony kolejny raz (najprawdopodobniej pomyłkowo ostrzelany przez Francuzów) i ostatecznie utonął w nurtach Elstery.

Anna Leśniczuk

Fotografie: Sławomir Kordaczuk, Anna Leśniczuk

Literatura:
Z. Żygulski jun., H. Wielecki, „Polski mundur wojskowy”, Kraków 1988.
http://cennebezcenne.pl/…/11/CBU_2014_1-2-s-10-11-KUHNKE.pdf [dostęp 22.06.2020]